Dostępność cyfrowa a smartfony

Smartfony stanowią podstawowe narzędzie umożliwiające szczególnie osobom niewidzącym uczestniczenie w życiu społecznym i gospodarczym na równych zasadach. Aplikacje na smartfony są ważniejsze nawet, niż strony internetowe, a to dlatego, że każdy posiada przy sobie smartfon, a strony internetowe przegląda się łatwej na większych urządzeniach.

Należy pamiętać, że twórców aplikacji mobilnych dla sektora publicznego obowiązują od czerwca 2021 te same zasady, co twórców serwisów internetowych w kontekście spełnienia wymogów dostępności cyfrowej. Twórcy aplikacji mobilnych muszą odpowiednio stosować zasady WCAG 2.1, aby ich aplikacje były dostępne.

Ostatnia nowelizacja zasad WCAG dotyczyła właśnie korzystania przez osoby ze specjalnymi potrzebami ze smartfonów i tabletów. Należy spodziewać się rozwoju tychże zasad dla urządzeń przenośnych w najbliższych latach.

Wejście w życie ustawy o dostępności

W dniu wczorajszym tj. 23 września 2019 r. weszła w życie większość przepisów ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 848). Choć ustawa została uchwalona 4 kwietnia bieżącego roku i weszła w życie 14 dni po jej publikacji w Dzienniku Ustaw, najważniejsze przepisy stały się obowiązującym prawem dopiero z nastaniem jesieni.

Zgodnie bowiem z art. 27 tejże ustawy, wchodzi ona w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 5-11, art. 12 pkt 2 i 3 oraz art. 13-19, które wchodzą w życie w zakresie:
1) stron internetowych podmiotów publicznych nieopublikowanych przed dniem 23 września 2018 r. – z dniem 23 września 2019 r.;
2) stron internetowych podmiotów publicznych opublikowanych przed dniem 23 września 2018 r. – z dniem 23 września 2020 r.;
3) aplikacji mobilnych podmiotów publicznych – z dniem 23 czerwca 2021 r.

Należy podkreślić, że wejście w życie dotyczy jedynie stron internetowych administracji publicznej i tylko takich, które są relatywnie nowe tj. wdrożone nie wcześniej, niż rok temu (tak należy odczytywać zwrot ” nieopublikowanych przed dniem 23 września 2018 r.). Chodzi zapewne o to, że dużo łatwiej jest dostosować do wymogów WCAG 2.0 strony nowsze, niż strony starsze.

Administracja publiczna ma więc jeszcze rok na dostosowanie swoich witryn internetowych do wymogów nowej ustawy o dostępności!

Czym są zasady WCAG 2.0 (2.1)?

Nowa ustawa o dostępności opiera się na zasadach WCAG (ang. Web Content Accessibility Guidelines), ale ich nie definiuje. Kopiuje jedynie z ustawy o informatyzacji tabelkę zawierającą bardzo uproszczony obraz tego, czym te zasady są. W gruncie rzeczy, bez specjalistycznej wiedzy nie da się wprowadzić tych zasad w życie, a czasu pozostało niewiele, bowiem uchwalona 4 kwietnia 2019 r. ustawa o dostępności wchodzi w życie 23 maja 2019 r.

Warto, jednakże, przynajmniej mieć pojęcie o co w tych zasadach chodzi. Definiują one 4 obszary (zwane zasadami), których spełnienie przynajmniej na poziomie A umożliwi osobom z niepełnosprawnościami (np. z dysfunkcją wzroku) zapoznanie się i zrozumienie zawartości strony internetowej albo aplikacji mobilnej. Przykładowo, Wytyczna 1.1 nakazuje stosowanie opisów tekstów dla zdjęć publikowanych w sieci, dzięki czemu np. osoby niewidzące lub niedowidzące mogą odsłuchać zawartość stron internetowej z taką grafiką z pomocą oprogramowania do czytania mając świadomość, że w danym miejscu na stronie jest zdjęcie i co ono zawiera. Dlatego też, taka strona powinna zawierać sensowne opisy zdjęć.

Wymogów jest, jednakże, znacznie więcej, a poniższa tabela skopiowana z treści ustawy o dostępności to zaledwie czubek góry lodowej, jaką są wytyczne dotyczące dostępności spisane przez organizację W3C.

ZasadaWytyczneKryterium sukcesuPoziom
1 – Postrzegalność1.1 – Alternatywa w postaci tekstu1.1.1 – Treść nietekstowaA
1.2 – Dostępność mediów zmiennych w czasie1.2.1 – Tylko audio oraz tylko wideo (nagranie)A
1.2.2 – Napisy rozszerzone (nagranie)A
1.2.3 – Audiodeskrypcja lub alternatywa dla mediów (nagranie)A
1.2.5 – Audiodeskrypcja (nagranie)AA
1.3 – Możliwość adaptacji – Odpowiednia (zrozumiała) prezentacja zawartości1.3.1 – Informacje i relacjeA
1.3.2 – Zrozumiała kolejnośćA
1.3.3 – Właściwości zmysłoweA
1.3.4 – Orientacja – wyświetlanie treści w układzie poziomym, jak i pionowymAA
1.3.5 – Określenie prawidłowej wartościAA
1.4 – Możliwość rozróżnienia – Ułatwienie percepcji treści1.4.1 – Użycie koloruA
1.4.2 – Kontrola odtwarzania dźwiękuA
1.4.3 – Kontrast (minimalny)AA
1.4.4 – Zmiana rozmiaru tekstuAA
1.4.5 – Tekst w postaci grafikiAA
1.4.10 – Zawijanie tekstuAA
1.4.11 – Kontrast dla treści niebędących tekstemAA
1.4.12 – Odstępy w tekścieAA
1.4.13 – Treści spod kursora lub fokusaAA
2 – Funkcjonalność2.1 – Dostępność z klawiatury2.1.1 – KlawiaturaA
2.1.2 – Brak pułapki na klawiaturęA
2.1.4 – Jednoliterowe skróty klawiszoweA
2.2 – Wystarczająca ilość czasu2.2.1 – Możliwość dostosowania czasuA
2.2.2 – Wstrzymywanie (pauza), zatrzymywanie, ukrywanieA
2.3 – Ataki padaczki – Migotanie2.3.1 – Trzy błyski lub wartości poniżej proguA
2.4 – Możliwość nawigacji2.4.1 – Możliwość pominięcia blokówA
2.4.2 – Tytuły stronA
2.4.3 – Kolejność fokusuA
2.4.4 – Cel linku (w kontekście)A
2.4.5 – Wiele sposobów na zlokalizowanie stronyAA
2.4.6 – Nagłówki i etykietyAA
2.4.7 – Widoczny fokusAA
2.5 – Sposoby wprowadzania danych2.5.1 – Gesty punktoweA
2.5.2 – Anulowanie kliknięciaA
2.5.3 – Etykieta w nazwieA
2.5.4 – Aktywowanie ruchemA
3 – Zrozumiałość3.1 – Możliwość odczytania3.1.1 – Język stronyA
3.1.2 – Język częściAA
3.2 – Przewidywalność3.2.1 – Po oznaczeniu fokusemA
3.2.2 – Podczas wprowadzania danychA
3.2.3 – Konsekwentna nawigacjaAA
3.2.4 – Konsekwentna identyfikacjaAA
3.3 – Pomoc przy wprowadzaniu informacji3.3.1 – Identyfikacja błęduA
3.3.2 – Etykiety lub instrukcjeA
3.3.3 – Sugestie korekty błędówAA
3.3.4 – Zapobieganie błędom (kontekst prawny, finansowy, związany z podawaniem danych)AA
4 – Kompatybilność4.1 – Kompatybilność4.1.1 – ParsowanieA
4.1.2 – Nazwa, rola, wartośćA
4.1.3 – Komunikaty o stanieAA